ระบบการศึกษาของออสเตรเลีย

ในแต่ละรัฐของออสเตรเลียจะมีการจัดการระบบการศึกษาของตนเอง นั้นหมายความว่าแต่ละรัฐมีการจัดสรรงบประมาณและการวางมาตรฐานกฎเกณฑ์ที่แตกต่างกันออกไป อย่างไรก็ดีรัฐบาลกลางจะเป็นผู้ควบคุมมาตรฐานการศึกษาให้ทุกรัฐมีมาตรฐานที่สูงอยู่ในระดับเดียวกัน โดยทั่วไป การแบ่งระดับชั้นการศึกษาของประเทศออสเตรเลีย จะแบ่งเป็นระดับต่างๆ ดังนี้

1. ระดับอนุบาล (Pre-School)
รับเด็กที่มีอายุตั้งแต่ 3 ปี ขึ้นไป ใช้ระยะเวลาในการศึกษา 1 ปี การศึกษาในระดับนี้ไม่ได้เป็นการศึกษาภาคบังคับ เพียงแต่เป็นการเตรียมทักษะทางด้านต่างๆ ของเด็กให้พร้อมก่อนที่จะเข้าศึกษาต่อในระดับประถมศึกษา

2. ระดับประถมศึกษา (Primary School)
ระยะเวลาในการศึกษา 6 ปี (Year 1-6) ในระดับประถมศึกษารัฐบาลออสเตรเลียยังไม่เปิดรับนักเรียนต่างชาติ

3. ระดับมัธยมศึกษา (Secondary School)
ระยะเวลาในการศึกษา 6 ปี (Year 7-12) สำหรับนักเรียนต่างชาติ ก่อนที่จะเข้าเรียนในระดับมัธยมศึกษา จะต้องมีผลสอบ AEAS (Australian Education Assessment Services Test) ซึ่งเป็นการสอบวัดระดับความรู้ความสามารถด้านภาษาอังกฤษ คณิตศาสตร์ และเชาว์ปัญญา พร้อมด้วยผลการศึกษาในระดับประถมศึกษา ในระดับมัธยมศึกษาจะแบ่งออกเป็น 2 ระดับ คือ

• มัธยมศึกษาตอนต้น (Junior Secondary)
  ใช้ระยะเวลาในการศึกษาทั้งหมด 4 ปี (Year 7-10) เมื่อจบการศึกษาในระดับนี้ ผู้เรียนสามารถเลือกที่จะออกไปสู่ตลาดแรงงานเลยหรือศึกษาต่อในระบบการศึกษาวิชาชีพในวิทยาลัยเทคนิคและการศึกษาต่อเนื่องของรัฐบาล: College of Technical and Further Education (TAFE) และวิทยาลัยเอกชน (Private College) ที่สอนหลักสูตรเกี่ยวกับการฝึกอบรมสายอาชีพต่างๆ อาทิเช่น ทางด้านการโรงแรม การก่อสร้าง เทคโนโลยีสารสนเทศ เป็นต้น
  
   
• มัธยมศึกษาตอนปลาย (Senior Secondary)
  ใช้ระยะเวลาในการศึกษาทั้งหมด 2 ปี (Year 11-12) นักเรียนที่ต้องการเรียนต่อในระดับมหาวิทยาลัยมักเลือกเรียนต่อในระดับนี้ เป็นการศึกษาเพื่อสอบประกาศนียบัตรมัธยมศึกษา (High School Certificate) เนื่องจากประเทศออสเตรเลียไม่มีระบบการสอบเข้า (Entrance Examination) การเข้าศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยจึงพิจารณาจากระดับคะแนนที่ได้จากการเรียนในชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย (Year 11-12) โดยทั่วไปนักเรียนจะเลือกเรียน 4-5 วิชาหลัก ซึ่งเป็นวิชาที่สัมพันธ์กับสาขาวิชาในระดับอุดมศึกษา และวิชาเลือกอีก 1-2 วิชา

ในระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา สถาบันการศึกษา 75% จะเป็นของรัฐบาล อีกประมาณ 25% จะเป็นของเอกชน โดยสถาบันการศึกษาที่เป็นของรัฐบาลจะมีลักษณะแบบสหศึกษา (Co-education School) นักเรียนเดินทางมาเรียนแบบไปเช้าเย็นกลับ (Day School) ส่วนโรงเรียนเอกชนจะมีทั้งแบบสหศึกษาและแบบแยกชายล้วนหรือหญิงล้วน (Boys School, Girls School) และทั้งแบบที่เดินทางไปเช้าเย็นกลับและแบบโรงเรียนประจำ (Boarding School)

การศึกษาภาคบังคับของออสเตรเลียเริ่มตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาถึงชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น (Year 1-10) หรือ ระหว่างอายุ 6-15 ปี

โดยทั่วไป โรงเรียนสามารถรับนักศึกษาต่างชาติเข้าเรียนได้ตั้งแต่ระดับมัธยมศึกษา (Year 7) เป็นต้นไป แต่สำหรับระดับประถมศึกษาจะพิจารณาเป็นกรณี ๆ ไป นอกจากนี้ นักเรียนต่างชาติที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี จำเป็นต้องมีการแต่งตั้งผู้ปกครอง (Guardian) เพื่อคอยดูแลด้วย หากไม่สามารถหาผู้ปกครองได้ทางโรงเรียนจะจัดหาผู้ปกครองให้จะมีค่าใช้จ่ายเพิ่มสัปดาห์ละประมาณ AU$ 40-50

4. วิทยาลัยอาชีวศึกษา (Vocational Training)
วิทยาลัยอาชีวศึกษาและการฝึกอบรมเป็นที่นิยมกันมากในประเทศออสเตรเลียเนื่องจากมีมาตราฐานสูง สถาบันอาชีวศึกษาของรัฐบาลที่ใหญ่ที่สุดในออสเตรเลียคือ วิทยาลัยเทคนิคและการศึกษาต่อเนื่อง: College of Technical and Further Education (TAFE) เป็นหน่วยงานการศึกษาและการฝึกอบรมด้านวิชาชีพในหลากหลายสาขาวิชาชีพทั้งพาณิชกรรม อุตสาหกรรม ศิลปะ ตลอดจนหลักสูตร เกษตรกรรม วิทยาศาสตร์ แบ่งการสอนเป็น 3 ระดับ คือ ประกาศนียบัตรวิชาชีพระดับ 1-4 (Certificate I-IV) อนุปริญญา(Diploma) อนุปริญญาชั้นสูง (Advanced Diploma) ประกาศนียบัตรบัณฑิต (Vocational Graduate Certificate) และอนุปริญญาบัณฑิต (Vocational Graduate Diploma)

ระยะเวลาของหลักสูตร 6 เดือนถึง 3 ปี การเรียน การสอนจะเน้นภาคปฏิบัติมากกว่าการเรียนแบบฟังบรรยาย นักศึกษาสามารถเทียบโอนหน่วยกิตไปต่อระดับปริญญาตรีในมหาวิทยาลัยได้ นอกจาก TAFE แล้ว ยังมีวิทยาลัยเอกชนอีกหลายแห่งที่เปิดสอนหลักสูตรอาชีวศึกษาเช่นกัน นักเรียนสาสารถเริ่มเรียนวิทยาลัยอาชีวศึกษาและการฝึกอบรมได้หลังจากสำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนต้น (Year 10) หรือระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย (Year 12)
 

5. ระดับอุดมศึกษา (Tertiary Education)
ประเทศออสเตรเลียมีมหาวิทยาลัยทั้งหมด 39 แห่ง ซึ่งแต่ละมหาวิทยาลัยจะมีความโดดเด่นในสาขาวิชาที่แตกต่างกัน คุณภาพของมหาวิทยาลัยในออสเตรเลียมีมาตรฐานเทียบได้กับมหาวิทยาลัยจากประเทศชั้นนำต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ประเทศอังกฤษ แคนาดา หรือสหรัฐอเมริกา ปัจจุบันมีนักศึกษาต่างชาติชาติในมหาวิทยาลัยต่างๆ ของออสเตรเลียจำนวนมากกว่า 84,000 คน จาก 80 ประเทศ ทั่วโลก

ดังที่ได้กล่าวแล้วว่า ออสเตรเลียไม่มีระบบการสอบเข้า (Entrance Examination) การรับนักศึกษาในระดับอุดมศึกษาจึงพิจารณาจากผลการเรียนในชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย (Year 11-12) ในกรณีที่เป็นนักเรียนต่างชาติ มหาวิทยาลัยอาจกำหนดคุณสมบัติการของผู้สมครที่แตกต่างกันไป เช่น บางสถาบันอาจรับพิจารณานักศึกษาไทยที่จบปี 1 ใน ระดับมหาวิทยาลัยแล้วเท่านั้น นอกจากนี้ สถาบันการศึกษาในออสเตรเลียยังไม่ยอมรับผลการสอบเทียบในประเทศไทย เว้นแต่จะได้คะแนนเฉลี่ยในการสอบเทียบ 2.5 ขึ้นไป และในกรณีที่จบ ปวช. จะต้องมีผลการเรียนเฉลี่ย 3.0 ขึ้นไปอีกด้วย อย่างไรก็ตาม หลายสถาบันการศึกษาได้เปิดหลักสูตรการเตรียมเข้ามหาวิทยาลัยสำหรับนักศึกษาต่างชาติที่มีคุณสมบัติไม่เพียงพอ โดยมีระยะเวลาในการศึกษา 1 ปี หากนักศึกษาสามารถสอบผ่านในระดับนี้ ทางมหาวิทยาลัยก็จะตอบรับการเข้าศึกษาต่อในระดับปริญญาตรีตามสาขาที่ได้เลือกไว้

ปริญญาตรี (Bachelor Degree)
ใช้ระยะเวลาในการศึกษาประมาณ 3-6 ปี ขึ้นอยู่กับแต่ละสาขาวิชา นักศึกษาที่สำเร็จการศึกษาด้วยคะแนนระดับดีเยี่ยมจะสามารถเข้าศึกษาต่อระดับปริญญาตรีเกียรตินิยม ซึ่งใช้เวลาเพิ่มอีก 1 ปี

ปริญญาตรีเกียรตินิยม (Bachelor Degree with Honours) เป็นการศึกษาเพิ่มเติมอีก 1 ปี หลังจากสำเร็จปริญญาตรี เนื้อหาของหลักสูตรเน้นที่การทำวิทยานิพนธ์ ในกรณีที่สอบได้คะแนนดีมากและได้เกียรนิยมอันดับหนึ่ง จะได้รับการรับรองวุฒิให้เทียบเท่ากับปริญญาโท ซึ่งทำให้สามารถเข้าศึกษาต่อในระดับปริญญาเอกได้เลย หลักสูตรนี้ช่วยให้นักศึกษามีข้อได้เปรียบทั้งในเรื่องของการหางานและการศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้น

ประกาศนียบัตรบัณฑิตศึกษา (Graduate Certificate)
เป็นหลักสูตรระยะสั้น ใช้ระยะเวลาในการศึกษาประมาณ 6 เดือน ถึง 1 ปี โดยเป็นหลักสูตรที่มุ่งเสริมทักษะและความรู้เฉพาะด้าน บางมหาวิทยาลัยใช้หลักสูตรนี้เพื่อประเมินผลผู้ที่จะเข้าศึกษาต่อในระดับปริญญาโท แต่มีคุณสมบัติไม่ครบถ้วน เช่น นักศึกษาที่มีเกรดเฉลี่ยไม่ผ่านเกณฑ์ที่มหาวิทยาลัยกำหนดหรือนักศึกษาที่เรียนมาไม่ตรงตามสาขาวิชาที่เลือกศึกษาต่อ

อนุปริญญาโท (Graduate Diploma)
เป็นหลักสูตรบัณฑิตศึกษาระยะเวลาศึกษา 1 ปี สำหรับผู้ที่สำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาตรีที่ต้องการศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมเฉพาะด้าน ในบางสาขาวิชาได้จัดให้ Graduate Diploma เป็นการศึกษาในปีแรกของหลักสูตรระดับปริญญาโท และหากนักศึกษามีผลการเรียนผ่านตามเกณฑ์ ก็จะสามารถเข้าศึกษาต่อในระดับปริญญาโทต่อได้

ปริญญาโท (Master Degree)
ใช้ระยะเวลาในการศึกษาประมาณ 1-2 ปี ขี้นอยู่กับแต่ละสาขาวิชา ผู้ที่เข้าศึกษาต่อปริญญาโทต้องมีคุณวุฒิการศึกษาระดับปริญญาตรีหรือเทียบเท่า และมีผลการเรียนผ่านตามเกณฑ์ที่กำหนด บางมหาวิทยาลัยอาจให้นักศึกษาลงทะเบียนเรียนในหลักสูตรประกาศนียบัตรบัณฑิต (Graduate Certificate) หรืออนุปริญญาโท (Graduate Diploma) เพื่อประเมินผลการเรียนก่อนว่าจะสามารถศึกษาต่อในระดับปริญญาโทได้หรือไม่
ระบบการเรียนมี 3 ลักษณะ คือ

 

• Coursework เป็นการเรียนแบบเข้าฟังการบรรยาย
• Thesis เป็นการเรียนแบบเขียนวิทยานิพนธ์
• Coursework and Thesis เป็นการเรียนแบบที่มีทั้งการเข้าฟังการบรรยายและการเขียนวิทยานิพนธ์ บางสถาบันอนุญาตให้นักศึกษาเลือกอัตราส่วนระหว่างการเรียนทั้งสองแบบ เช่น นักศึกษาอาจจะเลือก Coursework และ Thesis อย่างละ 50% หรือ อาจจะเลือกอัตราส่วน ระหว่าง Coursework และ Thesis เป็น 70% - 30% ในบางสาขาวิชา

ปริญญาเอก (Doctor of Philosophy)

ใช้ เวลาเรียนประมาณ 3 - 5 ปี นักศึกษาควรมีพื้นฐานความรู้ในวิชานั้นๆ อย่างลึกซึ้ง หลักสูตรปริญญาเอกเน้นการค้นคว้าและวิจัยด้วยตนเอง ดังนั้นนักศึกษาควรมีพื้นฐานด้านการทำวิจัยมาก่อน อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันมีหลายสถาบันที่เพิ่มเติมการเรียนการสอนในส่วนของการเข้าฟังการบรรยายเข้าเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนระดับปริญญาเอกนี้ด้วย โดยนำมาเป็นส่วนเริ่มต้นของหลักสูตรแล้วจึงทำวิทยานิพนธ์ในช่วงหลัง ผลงานวิจัยหรือวิทยานิพนธ์ของนักศึกษาปริญญาเอกจะต้องผ่านการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญในสาขาวิชานั้นๆ ทั้งในประเทศออสเตรเลียและต่างประเทศ

6. หลักสูตรภาษาอังกฤษ
ในแต่ละปีมีนักศึกษาจากประเทศต่างๆ มากกว่า 50 ประเทศ เดินทางมายังประเทศออสเตรเลียเพื่อเรียนภาษาอังกฤษ ซึ่งทั่วประเทศออสเตรเลียมีสถาบันที่เปิดสอนหลักสูตรภาษาอังกฤษสำหรับนักศึกษาต่างชาติ: English Language Intensive Course for Oversea Students (ELICOS) มากกว่า 160 แห่ง หลักสูตรต่างๆ ได้รับการออกแบบเป็นพิเศษเพื่อให้สอดคล้องกับความสนใจและตอบสนองกับทุกระดับความสามารถในการใช้ภาษาของผู้เรียน ตั้งแต่ระดับเบื้องต้นไปจนถึงระดับก้าวหน้า ดังนี้
 

• ภาษาอังกฤษทั่วไป (General English)
  เป็นหลักสูตรที่เน้นการพัฒนาทักษะทางด้านการพูด การฟัง การอ่าน และ การเขียน
  
   
• ภาษาอังกฤษเพื่อศึกษาต่อ (English for Academic Purpose)
  เป็นหลักสูตรที่เน้นทักษะทางด้านการเขียน อ่าน พูด และ ฟังเพื่อใช้เป็นพื้นฐานในการศึกษาต่อ
  
   
• ภาษาอังกฤษเพื่อใช้ในสายอาชีพ (English for Vocational Purpose)
  เน้นการสอนภาษาอังกฤษเพื่อนำไปใช้ในการเรียนในสายอาชีพสาขาต่างๆ เช่น ภาษาอังกฤษเพื่อธุรกิจ การบิน การท่องเที่ยวและการโรงแรม

• ภาษาอังกฤษเพื่อเตรียมตัวเข้าศึกษาต่อในระดับมัธยม (Secondary School Preparation)
  เป็นหลักสูตรที่เน้นทักษะทางด้านการเขียน อ่าน พูด และ ฟังเพื่อใช้เป็นพื้นฐานในการศึกษาต่อในระดับมัธยม
  
   
• ภาษาอังกฤษเพื่อเตรียมตัวการทดสอบ (Examination Preparation)
  เป็นหลักสูตรเตรียมความพร้อมเพื่อ สอบ IELTS (International English Language Testing System), TOEFL (Teaching of English as a Foreign Language) และสอบข้อทดสอบ Cambridge Certificate
   

มหาวิทยาลัยออสเตรเลียทุกแห่งและวิทยาลัยอาชีวะหลายๆ แห่งมีศูนย์ภาษาอังกฤษเป็นของตนเอง ศูนย์ภาษาอังกฤษเหล่านี้อยู่ภายใต้การควบคุมดูแลและรับรองมาตรฐานจาก NEAS (National ELT Accreditation Scheme) หรือ English Australia สำหรับสถาบันการศึกษาที่ไม่มีศูนย์ภาษาอังกฤษของตนเอง จะมีการเชื่อมโยงกับวิทยาลัยที่สอนภาษาอังกฤษแห่งอื่น